مانومتر وسیله ای است که با استفاده از آب یا جیوه، فشار را محاسبه می کند. میزان ارتفاع آب یا جیوه داخل ستون مانومتر، میزان فشار را گزارش می کند. اگر در مانومتر، جیوه به کار رفته باشد به آن، مانومتر جیوه ای و اگر از آب استفاده شده باشد به آن مانومتر آبی می گوییم. مانومتر ها دارای لوله بوردون هستند که در داخل محفظه گیج فشار قرار می گیرد و کالیبره می شود. گیربکسی داخل مانومتر وجود دارد و هنگامی که فشار وارد می شود، گیربکس به حرکت در آمده و فشار توسط عقربه فشار، گزارش می شود. لوله بوردون مانومتر ها هم دارای 3 شکل متفاوت است.
شکل لوله بوردون مانومتر:
طبقه بندی مانومتر بر حسب نوع آنالوگ:
از روغن در صفحه مانومتر استفاده می شود تا عقربه آن دیرتر خراب شود.
طبقه بندی مانومتر بر حسب قطر صفحه:
طبقه بندی مانومتر بر حسب حداکثر فشار:
مانومتر خلاء، نوعی دیگر از مانومتر است که فشار ها از 1- بار تا 5 بار را محاسبه می کند.
به طور کلی گیج فشار یا مانومتر، کاربرد های مختلفی دارد که به شرح زیر است:
وظیفه گیج فشار آبی در پمپ آب، نمایش فشار آب در بوستر پمپ و پمپ آب است. گیج فشار خلاء نیز برای نمایش فشار هوا در بوستر پمپ آتش نشانی به کار می رود.
خرید مانومتر به یک سری موارد بستگی دارد. برای انتخاب مانومتر مناسب کار خود، باید فشار حداکثری بدست آمده باشد و صفحه مانومتر نیز انتخاب شده باشد تا به انتخاب نهایی مانومتر مورد نیاز نزدیک تر شده باشیم. شرکت های سازنده مانومتر اعم از ناتالی چین، ویکا آلمان، پکنز ترک و ... هستند که هر کدام دارای کیفیت خاص خودش است و دست شما را در انتخاب مانومتر مورد نظر باز می گذارد.
برای انتخاب مانومتر مورد نیاز خود با تکنسین های شرکت آوین تماس حاصل فرمایید.
گیج فشار یا مانومتر یک ابزار اندازهگیری است که برای اندازهگیری فشار مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه به صورت مختصر فشار را نشان میدهد و در انواع مختلف و در بسیاری از صنایع و برنامههای مختلف استفاده میشود. دو نوع اصلی گیج فشار عبارتند از:
گیج فشار مطلق (Absolute Pressure Gauge): این گونه از گیج، فشار را نسبت به فشار مطلق صفر اندازهگیری میکند. به عبارت دیگر، این گونه از گیج فشار را نسبت به فشار در خلاء یا فشار محیط خارجی اندازهگیری میکند. این گونه از گیج معمولاً در برنامههایی که نیاز به اندازهگیری فشار دقیق و ابتدایی در مقایسه با فشار مطلق دارند، استفاده میشود.
گیج فشار گذشتا (Gauge Pressure Gauge): این گونه از گیج فشار را نسبت به فشار جوی یا فشار محیط خارجی اندازهگیری میکند. به عبارت دیگر، فشار محیط اطراف از اندازهگیری فشار درون سیستم کم میشود و مقدار باقیمانده نمایانگر فشار گذشتا است. این گونه از گیج در بسیاری از برنامههای صنعتی و اتومبیلسازی استفاده میشود.
گیجهای فشار ممکن است شامل نشانگرهای دیجیتال یا آنالوگ باشند که به کاربر اطلاعات دقیقی از میزان فشار را ارائه میدهند.
اصول کار مانومتر بستگی به نوع مانومتر و اصول فیزیکی مرتبط با آن دارد. در اینجا به توضیح اصول کار دو نوع مانومتر رایج، یعنی مانومتر زیتونی و مانومتر جوشکاری میپردازیم:
مانومتر زیتونی (U-Tube Manometer):
مانومتر جوشکاری (Bourdon Tube Manometer):
در هر دو نوع مانومتر، تغییرات در فشار با تغییر در ارتفاع مایع (در مانومتر زیتونی) یا تغییر در شکل Bourdon Tube (در مانومتر جوشکاری) اندازهگیری میشود. این تغییرات به صورت نشانگری یا از طریق سنسورهای الکترونیکی به کاربر نمایش داده میشود.
تأثیرات محیطی میتوانند بر عملکرد مانومترها تأثیرگذار باشند. در برخی موارد، این تأثیرات ممکن است باعث اشتباهات در اندازهگیری فشار شوند. در زیر تأثیرات محیطی بر عملکرد مانومترها را مرور میکنیم:
دما: تغییرات دما میتواند به تغییرات حجم مایع یا گاز در داخل مانومتر منجر شود. این تغییرات ممکن است باعث افت و خلوص اندازهگیری فشار شده و دقت مانومتر را کاهش دهد.
رطوبت: رطوبت محیط نیز میتواند بر عملکرد مانومتر تأثیر بگذارد، به ویژه در مانومترهایی که از مایعات استفاده میکنند. رطوبت میتواند به تغییرات در خواص مایع (مثل ویسکوزیته) منجر شود.
ارتفاع جغرافیایی: در مانومترهای زیتونی که بر اساس ارتفاع مایع عمل میکنند، ارتفاع جغرافیایی محل استفاده نیز میتواند تأثیرگذار باشد. افت فشار جوی با ارتفاع افزایش مییابد و باید در اندازهگیری فشار محاسبه شود.
نوع مایع یا گاز: نوع مایع یا گازی که در داخل مانومتر استفاده میشود، میتواند تأثیر بزرگی بر عملکرد داشته باشد. مثلاً، تغییرات ویسکوزیته یا خواص حرارتی مایع میتواند دقت اندازهگیری را تحت تأثیر قرار دهد.
شوک و ارتعاشات: شوکها و ارتعاشات محیطی میتوانند به ساختار داخلی مانومتر صدمه بزنند و دقت آن را کاهش دهند. به خصوص در محیطهای صنعتی یا نقاط با ارتعاشات زیاد، انتخاب مانومتر مناسب اهمیت دارد.
برای حفظ دقت و عملکرد بهینه مانومترها، اهمیت انتخاب مدل مناسب با توجه به شرایط محیطی و نحوه استفاده است.
برای اطمینان از صحت و دقت عملکرد مانومتر، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
بررسی سطح مایع یا گاز: در مانومترهای زیتونی، سطح مایع یا گاز را بررسی کنید. اگر سطح آن در دو طرف U یکسان نیست، ممکن است مشکلی وجود داشته باشد.
بررسی تغییرات دما و رطوبت: در صورت امکان، تغییرات دما و رطوبت را در نظر بگیرید. بررسی کنید که آیا این تغییرات به درستی تاثیری بر اندازهگیری فشار دارند یا خیر.
کالیبراسیون: مانومترها نیاز به کالیبراسیون دورهای دارند. اگر ممکن است دقت مانومتر کم شده باشد، بهتر است آن را کالیبره کنید.
بررسی ساختار داخلی: در مانومترهای مکانیکی، ساختار داخلی را بررسی کنید. مطمئن شوید که هیچ خرابی یا خشکی در قسمتهای مهم مانومتر وجود ندارد.
بررسی نشانگر یا شاخص الکترونیکی: اگر مانومتر دارای نشانگر یا شاخص الکترونیکی است، از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنید. ممکن است نیاز به تستهای خاصی داشته باشد.
تست با یک مانومتر معتبر: اگر در دسترس باشد، مانومتر خود را با یک مانومتر معتبر و کالیبره مقایسه کنید تا صحت اندازهگیریها را ارزیابی کنید.
بررسی تنظیمات: اگر مانومتر تنظیمات قابل تغییر دارد، مطمئن شوید که تنظیمات صحیحی دارد و با نیازهای کاری شما هماهنگ است.
توجه داشته باشید که برخی از مانومترها ممکن است برای شرایط خاصی طراحی شده باشند و برخی از تستها فقط در شرایط خاصی قابل انجام باشند. در صورت شک، به دفترچه راهنمایی یا مشاوره تولیدکننده مراجعه کنید.
نگهداری و تعمیر مانومترها برای حفظ عمر و دقت آنها بسیار مهم است. در زیر توصیههایی برای نگهداری و تعمیر مانومترها آورده شده است:
اجرای کالیبراسیون دورهای: مانومترها نیاز به کالیبراسیون دورهای دارند. این به معنای تنظیم مجدد دقت مانومتر به مقدار مشخص و استاندارد است. این کار باید توسط افراد متخصص و تجهیزات مناسب انجام شود.
جلوگیری از ضربه و لرزش: مانومترها بسیار حساس به ضربه و لرزش هستند. از اینکه از آنها به عنوان ابزار ضربهای استفاده نشود، اطمینان حاصل کنید. همچنین، مطمئن شوید که در محل نصب، تحت لرزشات وضعیت مستقر دارند.
حفاظت در برابر شرایط محیطی: مانومترها باید از شرایط محیطی محافظت شوند. در مواردی که ممکن است با مواد خاص در تماس بیافتند (مانند مایعات خورنده یا مواد شیمیایی)، از مانومترهای با مقاومت خاص استفاده کنید.
بررسی نشانگر یا الکترونیک: اگر مانومتر دارای نشانگر یا الکترونیک است، به دورههای باطریها توجه داشته و آنها را به موقع تعویض کنید. همچنین، مطمئن شوید که دیگر قطعات الکترونیکی سالم هستند.
تمیزکاری منظم: سطوح و قطعات بیرونی مانومترها باید منظم تمیز شوند. از مواد تمیزکننده نخوبان استفاده نکنید تا قطعات حساس آسیب نبینند.
استفاده از قطعات یدکی اصلی: در صورت نیاز به تعمیرات، از قطعات یدکی اصلی تولیدکننده استفاده کنید. استفاده از قطعات تقلبی ممکن است به عملکرد مانومتر آسیب برساند.
اندازهگیری فشار با دستگاه دیگر: برای بررسی دقت مانومتر، از یک دستگاه دیگر با دقت معلوم شده استفاده کنید و مقادیر اندازهگیری شده را با هم مقایسه کنید.
آموزش کاربران: کاربران را در مورد استفاده صحیح از مانومترها و اجرای عملیات نگهداری ساده آموزش دهید.
همیشه به دفترچه راهنمایی تولیدکننده مراجعه کنید و توصیههای ویژهای که برای مدل خاص مانومتر شما ارائه شده باشد را دنبال کنید.
اختلافات بین مانومترهای دیجیتال و آنالوگ عمدتاً در فرآیند اندازهگیری و نمایش دادن فشار وجود دارد. در زیر اختلافات اصلی بین این دو نوع مانومتر را میتوانید بخوانید:
نمایش نتایج:
دقت:
سهولت خواندن:
قابلیتهای اضافی:
در نهایت، انتخاب بین مانومتر دیجیتال و آنالوگ بستگی به نیازها و ترجیحات شما دارد. اگر دقت بالا و قابلیتهای پیشرفته برای شما مهم است، ممکن است مانومتر دیجیتال مناسبتر باشد. اما در برخی موارد، استفاده از مانومترهای آنالوگ نیز ممکن است مفید باشد.
اصطلاحات فنی و تخصصی مرتبط با مانومترها عبارتند از:
فشار:
اندازهگیری فشار:
نوع مانومتر:
محدوده اندازهگیری:
دقت:
اتصالات:
دما:
مخروط شده:
خروجی سیگنال:
خصوصیات و ویژگیها:
این اصطلاحات به عنوان بخشی از زبان فنی و تخصصی در حوزه مانومترها استفاده میشوند و برای فهم دقیقتر این دستگاهها و خصوصیات آنها مورد استفاده قرار میگیرند.
اختلالات در عملکرد مانومترها ممکن است به علت مسائل مختلفی ایجاد شود. در زیر، علل اصلی اختلالات در مانومترها و راهکارهای ممکن برای رفع آنها آورده شده است:
تغییرات دما:
فشار اضافی:
خطاهای کالیبراسیون:
آسیب فیزیکی:
تراکم یا خلل در مایع انتقالی:
نقص در لولهها یا اتصالات:
تأثیرات الکترمغناطیسی:
برای هر مورد خاص، ممکن است نیاز به تخصص فنی و تجهیزات خاص باشد.