آب موجود در چرخه تاسیسات ساختمان بعد از دریافت گرما در دیگ منبسط شده و حجم آن بالا میرود. جهت جلوگیری از خروج این حجم اضافی از چرخه و هم چنین کنترل فشار استاتیک سیستم گرمایش ساختمان از منبع انبساط استفاده می شود.
منبع انبساط به دو نوع انبساط باز و انبساط بسته میباشد که در ادامه به توضیح آنها میپردازیم:
منابع انبساط به طور کلی با دو هدف در سیستم های حرارت مرکزی به کار می روند:
1-کاهش فشار آب ناشی از گرم شدن و افزایش حجم بخار آب در دیگ ها و پکیج ها
2-جبران نمودن کاهش فشار ناشی از کم شدن آب در سیستم های حرارت مرکزی
3-ذخیرهسازی آب مازاد در سیستم حرارتی ساختمان و تزریق آن به سیستم در هنگام افت فشار
همان گونه که از اسم منبع انبساط باز پیدا است، این منابع از نوع مخازنی هستند که به طور مستقیم با هوای آزاد در ارتباط هستند و آب مازاد که بر اثر گرم شدن توسط یک آبگرم منبسط شده و فشار آن بالا رفته را در خود ذخیره کرد و پس از کاهش فشار در صورت نیاز آب موجود در خود را مجددا به سیستم گرمایش برمیگرداند.
به زبان سادهتر وقتی آب بوسیله دیگ آبگرم داغ میشود فشار آب موجود در لولهها افزایش پیدا میکند، حال برای اینکه بتوانیم مازاد فشار را از بین ببریم تا از وارد شدن آسیب لوله ها و ارکیدگی دیگ جلوگیری کنیم به منبع انبساط باز نیاز است تا این آب اضافه را در آن سرریز کنیم و وقتی که فشار کاهش پیدا کرد آب ذخیره شده در منبع انبساط باز مجدد به چرخه نیاز برگشت داده میشد و در واقع منبع انبساط باز در سیستم حرارتی ساختمان وطیفه بالانس فشار را بر عهده دارد. عموما مخازن انبساط باز در بالاترین نقطه از ساختمان(پشت بام) نصب میشود که بتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد.
یکی از مزایای منبع انبساط باز این است که در مقایسه با منبع انبساط بسته ارزان تر می باشد و معمولا نگه داری و هزینه سرویس ها و تعمیر آن نیز کمتر است. کی دیگر از مزایای منبع انبساط باز ضریب اطمینان بالای این نوع مخازن در برابر تحمل فشار های بالا است و با کنترل دقیقی که روی سیستم گرمایشی اعمال می کنند، احتمال ترکیدگی دیگ را به حداقل می رسانند.
نیاز به داشتن لوله کشی در پشت بام ساختمان جهت نصب و راه اندازی اولیه مخزن
کارکرد بهینه مخزن انبساط در فشارهای پایین و عدم کارکرد در فشارهای خیلی بالا
درصد بالای زنگ زدگی و خوردگی منبع به جهت نصب در هوای آزاد در مورد مخازن انبساط باز فلزی ( مخزن انبساط پلاستونیک ضد خوردگی است )
افزایش مصرف و هزینه انرژی به علت قرارگیری در هوای آزاد و به خصوص در فصول سرد سال و اتلاف انرژی در مورد مخازن انبساط باز فلزی ( مخزن انبساط دو لایه فوم دار پلاستونیک به خوبی از اتلاف انرژی گرمایی و سرد شدن آبگرم جلوگیری می کند )
منبع انبساط بسته همان طور که از اسم آن مشخص است منبعی است که با هوای آزاد تبادلی ندارد و فشار موجود در مخزن توسط یک مکانیسم به وسیله بالشتک های هوا و یا گازی مانند ازت تامین می شود. منبع انبساط بسته شامل مخزنی است که در آن بخشی برای قرار گیری یک گاز بی اثر تعبیه شده و در قسمت دیگر بخشی برای وارد شدن آب در حال گردش در سیستم گرمایشی وجود دارد.
به بیان سادهتر ساختار منابع انبساط بسته به اینگونه میباشد که جداره بیرونی این نوع مخازن از ورق آهنی ساخته میشود و در داخل این مخازن از تیوپ استفاده شده که آب به داخل این تیوپ وارد میشود و مابین تیوپ و جداره آهنی بوسیله باد یا گاز نیتروژن تحت فشار قرار گرفته میشود و وقتی آب پمپاژ شده توسط پمپ آب و یا آب مازاد دیگ به داخل این مخازن جریان مییابد منبع تحت فشار آبی موجود را ذخیره کرده و درمواقع نیاز همان فشار به سیستم تزریق میکند.
از منبع انبساط بسته برای نصب بر روی پمپهای آبرسانی، بوستر پمپ آبرسانی، بوستر پمپ آتشنشانی نیز استفاده میشود. عموما تیوپ موجود در داخل این مخازن از نوع EPDM بهداشتی میباشد که برای مصارف آب شرب بسیار مناسب است.
1-در مصارف آبرسانی وظیفه کاهش تعداد دفعات روشن و خاموش شدن پمپ آب را برعهده دارد.
2-وظیفه حفظ فشار و تثبیت فشار سیستم بوستر پمپ را بر عهده دارد.
3-وظیفه دفع ضربات روشن و خاموش شدن پمپ آب و لرزش های ناشی از کارکردن پمپ و همچنین جلوگیری از انتقال آن به سیستم لولهکشی که به این ضربات، ضربه قوچ نیز میگویند.
وظیفه و مزایای مخزن انبساط بسته برای نصب بر روی سیستم گرمایش ساختمان و دیگ:
1-افزایش فشار در هنگام منقبض شدن آب در سیستم گرمایش
2-دفع افزایش و یا افت فشارهای ناشی از سیرکولاسیون آب گرم در دستگاههای پخش کننده گرما
1-برای افزایش طول عمر منبع انبساط(منابع دیافراگمی و منابع تیوپی) در هنگام نصب حتی المقدور از شیر صافی برای جلوگیری از ورود ریز املاح به داخل تیوپ ممانعت از سوراخ شدن تیوپ استفاده کنید.
2-در فواصل زمانی منظم فشار باد داخل منابع را چک کنید
3-منابع دیافراگمی را متناسب با فشار موجود در سیستم و یا فشار تولیدی توسط پمپ آب انتخاب نمائید(منابع دیافراگمی و تیوپی با فشار کاری 10 بار و 16 بار تولید میشوند)
4-در هنگام تنظیم فشار آب داخل منبع دیافراگمی را تخلیه کنید تا با دقت بیشتری بتوانید فشار را تنظیم کنید. جهت تنظیم فشار منبع تیوپی از جدول زیر میتوانید کمک بگیرید.
مخزن با فشار کاری 16 بار | مخزن با فشار کاری 10 بار | ظرفیت مخزن |
4 | 2/5 | 24 لیتر |
4 | 2/5 | 50 لیتر |
4 | 2/5 | 60 لیتر |
4 | 2/5 | 80 لیتر |
4 | 3 | 100 لیتر |
4 | 4 | 150 لیتر |
4 | 4 | 200 لیتر |
4 | 4 | 300 لیتر |
4 | 4 | 500 لیتر |
4 | 4 | 750 لیتر |
4 | 4 | 1000 لیتر |
یکی از نقاط ضعف منبع تحت فشار یا منبع انبساط بسته نسبت به منبع انبساط باز برای سیستم شوفاژ خانه علاوه بر قیمت بالاتر آن هنگام خرید، مخزن تحت فشار به رسیدگی و بازدید های مکرر بیشتری دارد و ضریب اطمینان آن نیز کمتر است، هزینه نگهداری آن نیز بیشتر می باشد. پارگی تیوپ به صورت دوره ای یکی از مشکلات مخزن تحت فشار یا انبساط بسته در سیستم گرمایش مرکزی می باشد.
تهران خیابان سعدی جنوبی نبش کوچه خوانساری مجتمع تجاری اداری سعدی طبقه دوم واحد ۲۰۱
۰۲۱-۳۳۹۷۵۶۰۳ ۰۲۱-۳۳۹۷۵۶۰۴ ۰۲۱-۳۳۹۴۲۶۴۰ 09190935089 09028350164
avinpump@yahoo.com