پمپ یا تلمبه به دستگاهی گفته میشود که نیروی مکانیکی را از یک منبع خارجی گرفته و به انرژی هیدرولیکی تبدیل می کند و و این انرژی را به سیالی که از آن عبور میکند انتقال می دهد و نتیجه آن بالا بردن انرژی پتانسیل (فشار سیال عبوری از پمپ) سبب انتقال مایع به ارتفاع بالاتر و یا حتی پایین تر می شود، این جابه جایی می تواند شامل انتقال مایع از منبع به مقصد و یا گردش سیال در یک سیستم بسته باشد.
در این مقاله، شرکت آوین پمپ سعی بر آشنایی شما عزیزان با پمپ دارد و مقاله ای تهیه و تدوین کرده است تا شما پس از مطالعه آن بتوانید خرید و انتخاب بهینه ای داشته باشید. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید
آنچه در این مقاله می خوانید:
در معمول، واژه "پمپ" به یک دستگاه مکانیکی اشاره دارد که برای انتقال مایعات یا گازها از یک محل به محل دیگر با استفاده از فشار وارد شده توسط منبع انرژی (مانند موتورها، موتورهای الکتریکی و...) استفاده میشود. باید خاطر نشان کرد که برای پمپ می توان از منبع تحت فشار یا منبع دیافراگمی نیز استفاده نمود. پمپ‌ها در مختلف صنایع و کاربردها به کار می‌روند، از جمله:
پمپ‌های آب: برای انتقال آب در سیستم‌های تأمین آب شهری، کشاورزی، صنعتی و خانگی از پمپ آب استفاده میشوند. پمپ آب نیز می تواند در بوستر پمپ، بوستر پمپ آبرسانی و بوسترپمپ خانگی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
پمپ‌های نفت و گاز: برای انتقال نفت، گاز طبیعی و سایر مایعات و گازهای مرتبط با صنعت نفت و گاز به کار می‌روند.
پمپ‌های شیمیایی: در صنایع شیمیایی برای انتقال مواد شیمیایی از جمله اسیدها، بازها و محلول‌های شیمیایی به کار می‌روند.
پمپ‌های آب‌شور: برای استخراج آب شور از دریاها و اقیانوس‌ها به منظور تصفیه و استفاده در صنعت و کشاورزی استفاده میشوند.
پمپ‌های تهویه و تبرید: در سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید، برای گرفتن هوا یا مایعات به منظور خنک کردن و گرم کردن فضاها استفاده میشوند.
پمپ‌های غذا: در صنایع غذایی برای انتقال مواد غذایی از جمله شیرینی‌پزی، شکلات‌سازی و...
پمپ‌های دارویی: برای تولید و انتقال محصولات دارویی و شیمیایی در صنعت داروسازی استفاده میشوند.
پمپ‌های زباله: برای انتقال زباله‌ها و فاضلاب در سیستم‌های بهداشتی و پسماندهای شهری به کار می‌روند.
پمپ‌های آتش‌نشانی: برای تأمین آب به محل حریق و کنترل آتش‌سوزی از پمپ آتش نشانی استفاده می کنند گرچه می توان از آنها در بوسترپمپ آتش نشانی نیز استفاده نمود.
این تنها چند نمونه از کاربردهای پمپ‌ها هستند و در واقع در بسیاری از صنایع و نواحی مختلف از پمپ‌ها به عنوان یک قسمت اساسی از عملیات‌ها استفاده میشود.
*تکمیلی*
توضیحات درباره یکسری از اصطلاحات استفاده شده در متن این مقاله به شرح زیر است:
هد: میزان فشاری که توسط پمپ برای جابجایی سیال تولید می شود.
دبی: میزان حجم سیال که توسط پمپ پمپاژ می شود.
سیال: مایع یا جریانی است که پمپ آب را جابجا می کند.
ویسکوزیته: میزان گران روی یا غلظت سیال در برابر جاری شدن است.
دانسیته: نسبت جرم به حجم یک ماده چگالی یا جرم حجمی نام دارد که با عنوان دانسیته شناخته می شود.
به طور کلی پمپ ها به دو دسته تقسیم می شوند که در موارد زیر به طور مختصر اشاره به آن می کنیم:
پمپ‌های جابه‌جایی مثبت یا به عبارت دیگر "پمپ‌های مکشی" یک نوع پمپ هستند که برای انتقال مایعات از یک محل به محل دیگر با ایجاد فشار توسط تغییر حجم محفظهٔ پمپ (تغییر حجم مخفی) کاربرد دارند. این نوع پمپ‌ها عمدتاً برای مایعاتی که دارای ویژگی‌های چسبندگی و غلیظی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند. پمپ های جابجایی مثبت خود به دو نوع تقسیم بندی میشوند که به صورت زیر است:
پمپ‌های رفت و برگشتی، به عنوان پمپ‌های دو جهته یا دو سمته نیز شناخته میشوند، دستگاه‌هایی هستند که قادر به انجام عملیات پمپاژ (جابه‌جایی) مایعات در هر دو جهت، یعنی از مبدأ به مقصد و برعکس، می‌باشند. این نوع پمپ‌ها در برخی کاربردها که نیاز به جریان معکوس مایعات دارند یا در سیستم‌هایی که نیاز به تعویض جهت جریان دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برخی از مزایای پمپ‌های رفت و برگشتی عبارتند از:
کاهش نیاز به تجهیزات اضافی: در بعضی سیستم‌ها، به جای داشتن دو پمپ جداگانه برای دو جهت جریان، می‌توان از یک پمپ رفت و برگشتی استفاده کرد که موجب صرفه‌جویی در هزینه و فضا میشود.
جلوگیری از تغییرات ناخواسته جریان: در برخی موارد، انتقال مایعات به صورت دو جهت می‌تواند به تغییرات ناخواسته در جریان منجر شود. پمپ‌های رفت و برگشتی باعث کنترل بهتر جریان مایع در هر دو جهت میشوند.
کاهش هزینه‌های نگهداری: استفاده از یک پمپ به جای دو پمپ جداگانه ممکن است هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را کاهش دهد.
سادگی و کارآیی: دسترسی آسان‌تر به یک پمپ رفت و برگشتی می‌تواند تعمیرات و نگهداری را ساده‌تر کند.
معمولاً در سیستم‌های حرارتی، تهویه‌مطبوع، سیستم‌های آب گرم و سرد و برخی فرآیندهای صنعتی از پمپ‌های رفت و برگشتی استفاده میشود. این پمپ‌ها می‌توانند توانایی تنظیم دبی و فشار در هر دو جهت جریان را داشته باشند که بهره‌برداری بهتر از سیستم را ممکن می‌سازد.
پمپ‌های پیستونی یک نوع پمپ مکانیکی هستند که از حرکت پیستون درون یک محفظه برای ایجاد فشار و جابه‌جایی مایعات استفاده میکنند. این پمپ‌ها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: پمپ‌های پیستونی مخروطی و پمپ‌های پیستونی استوانه‌ای. هر دسته دارای ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود است:
پمپ‌های پیستونی مخروطی (Reciprocating Piston Pumps): در این نوع پمپ‌ها، پیستون به شکل مخروطی طراحی شده است و حرکت آن به صورت رفت و برگشتی درون محفظه‌ای انجام میشود. با حرکت پیستون به سمت خارج از محفظه، فشار مایع کاهش می‌یابد و مایع وارد محفظه میشود. در عملکرد برگشتی پیستون، مایع فشرده می‌شده و از محفظه خارج میشود. این نوع پمپ‌ها برای دبی‌های پایین تا متوسط و کاربردهای صنعتی و کشاورزی مناسب هستند.
پمپ‌های پیستونی استوانه‌ای (Reciprocating Plunger Pumps): در این نوع پمپ‌ها، پیستون به شکل استوانه‌ای طراحی شده است که به صورت رفت و برگشتی درون محفظه جابجا میشود. این پمپ‌ها عمدتاً برای دبی‌های بالا و فشارهای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. طراحی استوانه‌ای پیستون در این نوع پمپ‌ها به طور عمودی به محفظه وصل میشود و ایجاد فشار قوی در مایعات اجازه می‌دهد.
پمپ دیافراگمی (Diaphragm Pump) یک نوع پمپ مکانیکی است که برای انتقال مایعات با استفاده از حرکت دیافراگم (یک نوع ممبران) به کار میرود. این نوع پمپ معمولاً برای مایعاتی که نیاز به حفظ جدا بودن اجزا دارند (مثل مواد شیمیایی، غذاها، داروها و غیره) و یا برای جلوگیری از تلفیق مایعات با هوا (تهویه مطبوع و...) مورد استفاده قرار میگیرد. طراحی پمپ دیافراگمی شامل دیافراگمی است که بین دو محفظه وجود دارد. حرکت دیافراگم به صورت رفت و برگشتی انجام میشود و باعث فشرده‌سازی یکی از محفظه‌ها و ایجاد فشار در مایع میشود، سپس دیافراگم به جهت مخالف حرکت میکند و مایع وارد محفظه دیگر میشود. این حرکت توسط منبع انرژی مانند موتور الکتریکی یا موتور دیزل انجام میشود.
کارکرد پمپ های دیافراگمی به دو نحو صورت میگیرد:
مزایای پمپ‌های دیافراگمی شامل موارد زیر میشوند:
جدا بودن اجزا: این پمپ‌ها به دلیل دیافراگم می‌توانند مایعات مختلف را جدا از یکدیگر نگه دارند و از تلفیق یا تغییر ویژگی‌های مایعات جلوگیری کنند.
مناسب برای مایعات حساس به آلودگی: پمپ‌های دیافراگمی مناسب برای انتقال مایعات حساس به آلودگی یا مایعاتی که نباید با اجزا خارجی تماس داشته باشند، هستند.
قابلیت کنترل دقیق دبی: این پمپ‌ها قابلیت تنظیم دقیق دبی را دارند که در برخی فرآیندها، مفید است.
قابلیت مکانیکی ساده: ساختار ساده این پمپ‌ها باعث کاهش هزینه نگهداری و تعمیرات میشود.
پمپ‌های دیافراگمی در بسیاری از صنایع از جمله شیمی، داروسازی، مواد غذایی، تزریق مواد شیمیایی، تصفیه آب، تصفیه فاضلاب، صنایع نساجی و... استفاده میشوند.
پمپ‌های دوار یا پمپ‌های چرخشی، یک نوع پمپ مکانیکی هستند که با ایجاد جریان مایع از طریق چرخش قطعه‌های داخلی پمپ، مایع را از یک محل به محل دیگر منتقل میکنند. در این نوع پمپ‌ها، قطعه‌های داخلی که به صورت چرخشی حرکت میکنند، به عنوان "روتور" شناخته میشوند. این نوع پمپ هم به دو دسته روتور تک و روتور چندگانه تقسیم میشود که در هر دو نوع شامل پمپ های ذیل می باشد:
پمپ‌های چرخ دنده‌ای (Gear Pumps) یک نوع پمپ مکانیکی هستند که با استفاده از چرخ‌ها یا دنده‌ها برای ایجاد فشار و جابه‌جایی مایعات به کار می‌روند. این نوع پمپ‌ها از دو دنده یا چرخ تشکیل شده‌اند که درون محفظه جابه‌جا میشوند و مایع از طریق فضای بین دنده‌ها جابه‌جا میشود.
دو نوع اصلی پمپ‌های چرخ دنده‌ای شامل مکانیزم پمپاژ داخلی (Internal Gear Pump) و مکانیزم پمپاژ خارجی (External Gear Pump) هستند:
پمپ‌های دنده داخلی (Internal Gear Pumps): در این نوع پمپ‌ها، یک دنده بزرگ به نام "روتور" و یک دنده کوچکتر به نام "پیستون" یا "چرخ دنده" داخلی به شکل ممبرانی طراحی شده‌اند. در حین چرخش، فضای میان دنده‌ها کمتر میشود و مایع به طور قوی به سمت خروجی پمپ تحریک میشود.
پمپ‌های دنده خارجی (External Gear Pumps): در این نوع پمپ‌ها، دو دنده دارای دندانه‌ها درون یک محفظه قرار دارند و یکی از دنده‌ها به دندانه‌های دیگری گره می‌خورد. این نوع پمپ‌ها اغلب به صورت جفت دنده عمل میکنند و مایع از طریق فضای بین دنده‌ها جریان دارد.
مزایای پمپ‌های چرخ دنده‌ای شامل ساختار ساده، قابلیت جابه‌جایی مایعات با ویژگی‌های مختلف، توانایی تحمل فشارهای بالا و کاربرد در مایعات چسبندگی پذیر و حاوی ذرات جامد است. این پمپ‌ها برای کاربردهای مختلف از جمله صنایع شیمی، نفت و گاز، مواد غذایی، داروسازی، خودروسازی و تصفیه فاضلاب استفاده میشوند.
پمپ‌های تیغه‌ای (Blade Pumps) نوعی پمپ مکانیکی هستند که برای جابه‌جایی مایعات با استفاده از تیغه‌ها یا پره‌های چرخان به کار می‌روند. این تیغه‌ها به عنوان عناصر اصلی دستگاه در داخل محفظه‌ها حرکت میکنند و با ایجاد فشار و جریان، مایعات را از یک مکان به مکان دیگر جابه‌جا میکنند.
در پمپ‌های تیغه‌ای، تیغه‌ها می‌توانند به صورت متعامد بر روی محور چرخشی باشند (پمپ‌های رادیال) یا به طور انسجامی بازدهی کنند (پمپ‌های آکسیال). نوع و طراحی تیغه‌ها می‌تواند به شکل مخروطی، مستطیل، برش‌دار و... باشد و با چرخش تیغه‌ها، مایع به داخل پمپ می‌کشیده شده و در خروجی پمپ انتقال داده میشود.
پمپ‌های تیغه‌ای در بسیاری از کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرند از جمله:
پمپ‌های پرتویی (Centrifugal Pumps): این نوع پمپ‌ها به عنوان پمپ‌های رادیالی شناخته میشوند و برای جابه‌جایی مایعات با استفاده از تیغه‌های منحنی به صورت مرکزی به کار می‌روند. این پمپ‌ها معمولاً برای جریان‌های با فشارهای پایین و مصرف بالا مناسب هستند.
پمپ‌های توربینی (Turbine Pumps): این نوع پمپ‌ها نیز به عنوان پمپ‌های آکسیالی شناخته میشوند و برای جریان‌های با فشارهای بالا و دبی‌های بزرگ به کار می‌روند.
پمپ‌های آباژور (Jet Pumps): این پمپ‌ها نیز از تیغه‌های توربینی برای ایجاد جریان مایع درون محفظه استفاده میکنند و برای جابه‌جایی مایعات در کاربردهای مختلف از جمله آباژورهای خانگی و صنعتی استفاده میشوند.
پمپ‌های تیغه‌ای به دلیل ساختار ساده و عملکرد کارآمد در بسیاری از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پمپ‌های پیچی یا پمپ‌های سهمواه (Screw Pumps) نوعی پمپ مکانیکی هستند که برای جابه‌جایی مایعات با استفاده از پیچ‌ها یا میخ‌های چرخان به کار می‌روند. این پمپ‌ها اغلب برای مایعاتی با ویژگی‌های غلیظی، چسبندگی یا حاوی ذرات جامد مناسب هستند.
پمپ‌های پیچی به دو نوع اصلی تقسیم میشوند:
پمپ‌های پیچ تک میخی (Single Screw Pumps): در این نوع پمپ‌ها، یک میخ مرکزی (پیچ) درون یک محفظه چرخشی حرکت میکند. حرکت میخ باعث ایجاد جریان مایع و جابه‌جایی آن به سمت خروجی پمپ میشود. این پمپ‌ها برای مایعات با ویژگی‌های چسبندگی، غلیظی، و حاوی ذرات جامد مناسب هستند.
پمپ‌های پیچ دو میخی (Twin Screw Pumps): در این نوع پمپ‌ها، دو میخ مرکزی درون یک محفظه چرخشی حرکت میکنند و با هم تعامل دارند. این تعامل باعث ایجاد جریان و جابه‌جایی مایع به سمت خروجی پمپ میشود. پمپ‌های دو میخی معمولاً برای دبی‌های بالا و فشارهای بالا مناسب هستند.
مزایای پمپ‌های پیچی شامل توانایی جابه‌جایی مایعات با ویژگی‌های مختلف، توانایی کنترل دبی و فشار، کم‌صدا بودن، عملکرد پایدار در فشارهای بالا، و ایجاد جریان مستقیم بدون وجود انسدادها در مسیر مایع است.
این پمپ‌ها در بسیاری از صنایع از جمله نفت و گاز، شیمی، پتروشیمی، غذایی، داروسازی، تصفیه فاضلاب، تولید و انتقال آب، و بسیاری کاربردهای دیگر استفاده میشوند.
پمپ‌های زائد دار (Peristaltic Pumps) یک نوع پمپ مکانیکی هستند که با استفاده از فشار ویژه و حرکت مکرر یک سری لوله‌های انعطاف‌پذیر، مایعات را از یک مکان به مکان دیگر جابه‌جا میکنند. این پمپ‌ها به دلیل ساختار خاص خود که مانند حرکت انقباض و انبساط مراجعه دستگاه گوارش در بدن انسان است، به نام پمپ‌های "زائد دار" یا "معده‌ای" نیز شناخته میشوند.
عملکرد اصلی پمپ‌های زائد دار به این شکل است:
یک لوله انعطاف‌پذیر به دور یک رولر یا پمپ‌های زائد دار خود تنیده شده است.
وقتی که رولر یا پمپ به حالت فشاری می‌رسد، لوله انعطاف‌پذیر در نتیجه انبساط به مکانی جلوتر از رولر یا پمپ رسیده و مایع وارد لوله میشود.
وقتی که رولر یا پمپ از روی لوله عبور میکند، لوله به حالت انقباض بازمی‌گردد و مایع درون لوله به مکان دیگری منتقل میشود.
این حرکت انبساط و انقباض متوالی لوله‌ها باعث جابه‌جایی مایع درون آنها میشود. مزایای این نوع پمپ شامل این است که مایع با لوله در تماس مستقیم قرار نمی‌گیرد (جلوگیری از آلودگی و تغییر خصوصیات مایع)، قابلیت کنترل دبی و فشار، قابلیت استفاده برای مایعات حساس و خوراکی، و کمیاب نمودن نیاز به تجهیزات جانبی مثل درایو‌های مخصوص است.
پمپ‌های زائد دار در برخی از کاربردها مانند پرکاربردترین موارد از جمله آزمایشگاهی، تجهیزات پزشکی، مانیتورینگ فرآیندها، انتقال مایعات خوراکی، تصفیه خون و مایعات بدنی، و بسیاری از کاربردهای صنعتی و پزشکی دیگر استفاده میشوند.
پمپ‌های دینامیکی یا پمپ‌های جریانی (Dynamic Pumps) نوعی پمپ مکانیکی هستند که برای جابه‌جایی مایعات با ایجاد فشار و جریان به کار می‌روند. در این نوع پمپ‌ها، انتقال انرژی به مایع به کمک سرعت و دینامیک جریان ایجاد میشود.
در پمپ‌های دینامیکی، مایع از یک ورودی وارد پمپ میشود و به وسیله‌ی پره‌ها، آبشارها یا توربین‌های مرتبط به حرکت داده میشود تا جریانی به فشار و سرعت افزوده شود. این جریان باعث جابه‌جایی مایع به سمت خروجی پمپ میشود. به عبارت دیگر، پمپ‌های دینامیکی انرژی کینتیک مایع را به افزایش فشار تبدیل میکنند.
نمونه‌هایی از پمپ‌های دینامیکی شامل:
پمپ‌های پرتویی یا سانتریفیوژی (Centrifugal Pumps): در این نوع پمپ‌ها، مایع از ورودی وارد پمپ میشود و به وسیله‌ی پره‌های دورانی به حرکت درمی‌آید. پره‌ها جریان مایع را تشکیل می‌دهند و به افزایش فشار و جریان آن کمک میکنند.
پمپ‌های جت (Jet Pumps): در این نوع پمپ‌ها، مایع ورودی به وسیله‌ی یک جت هوا یا مایع دیگر به سرعت افزوده شده و جریان مایع را جابه‌جا میکند.
پمپ‌های توربینی (Turbine Pumps): این نوع پمپ‌ها همچنین به عنوان توربوپمپ‌ها شناخته میشوند و برای کاربردهایی مانند انتقال آب، انتقال نفت و گاز، و تصفیه فاضلاب استفاده میشوند.
مزایای پمپ‌های دینامیکی شامل کارایی بالا، عملکرد پایدار در فشارهای بالا، امکان جابه‌جایی مایعات با دبی بزرگ، و عمر طولانی در مقابل سایش و سایر فشارها است.
پمپ‌های دینامیکی به عنوان یکی از اجزای اساسی در بسیاری از صنایع از جمله نفت و گاز، شیمی، پتروشیمی، تصفیه آب، تولید برق، تهویه مطبوع، و صنایع فرآوری مواد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پمپ‌های سانتریفیوژی (Centrifugal Pumps) نوعی پمپ دینامیکی هستند که برای جابه‌جایی مایعات با استفاده از ایجاد فشار و جریان به کار می‌روند. این نوع پمپ‌ها از پره‌ها یا دیسک‌ها دورانی برای ایجاد جریان مایع و تولید فشار استفاده میکنند.
عملکرد پمپ‌های سانتریفیوژی به این صورت است:
ورودی مایع: مایع وارد پمپ از طریق ورودی مخصوصی به نام "سر" میشود.
پره‌ها یا پیستون‌ها: در داخل پمپ، یک یا چند پره (پیستون در پمپ‌های دوار) به سرعت دورانی میکنند. این پره‌ها با ایجاد حرکت دورانی مایع را از ورودی به خروجی پمپ منتقل میکنند.
فشار و جریان ایجاد شده: به دلیل ایجاد جریان و فشار توسط پره‌ها، مایع به سمت خروجی پمپ جابه‌جا میشود.
پمپ‌های سانتریفیوژی مزایای زیر را دارند:
مهمترین نکته در استفاده از پمپ‌های سانتریفیوژی، انتخاب نوع و اندازه مناسب پمپ برای کاربرد مورد نظر است.
حال به انواع مدل های این پمپ میپردازیم:
در این پمپ ها سیال در امتداد محور پروانه وارد محفظه پمپ می شود و سپس موازی با آن از قسمت دهانه خروجی پمپ خارج می شود، این پمپ ها برای ظرفیت (دبی) بالا و هد نسبتا کم بکار میرود.
در این نوع پمپ ها مایع از مرکز پروانه وارد شده و در امتداد شعاع چرخش محور به طرف محیط پروانه جریان می یابد و سپس از دهانه خروجی پمپ خارج میشود، معمولا این پمپ ها برای آبدهی پایین و هد بالا مورد استفاده قرار میگیرد برای مثال می توان از پمپ های سری CA و TP کالپدا ایتالیا نام برد.
در این پمپ ها مایع به موازی محور، وارد پروانه شده و با چرخش پروانه مایع با زاویه 45 درجه از دهانه پمپ خارج می شود.
پمپ‌های جت توربینی (Jet Turbine Pumps) یک نوع پمپ هستند که از اصول جت‌ها برای جابه‌جایی مایعات استفاده میکنند. این پمپ‌ها با ایجاد جت جریان مایع و ایجاد نیروی پیشروی، مایع را از یک مکان به مکان دیگر منتقل میکنند.
عملکرد پمپ‌های جت توربینی به این صورت است:
ورودی مایع: مایع ورودی به پمپ از طریق ورودی خاصی به پمپ میشود.
ایجاد جت: مایع وارد پمپ شده به وسیله‌ی یک دستگاه ایجاد جت به سرعت افزایش می‌یابد. این دستگاه می‌تواند از نوع خودکار (به وسیله‌ی جریان مایع) یا دستی (به وسیله‌ی یک پمپ اولیه) باشد.
جابه‌جایی مایع: با ایجاد جت جریان مایع، نیروی پیشروی ایجاد میشود که مایع را از سمت ورودی به سمت خروجی پمپ منتقل میکند.
پمپ‌های جت توربینی به دو نوع اصلی تقسیم میشوند:
پمپ‌های سانتریفیوژی جت (Centrifugal Jet Pumps): در این نوع پمپ‌ها، جت جریان مایع باعث ایجاد جریان و فشار افزایش یافته در مایع و مایع به سمت خروجی پمپ جابه‌جا میشود. این پمپ‌ها معمولاً برای جریان‌های با فشارهای پایین مناسب هستند.
پمپ‌های بنزینی (Ejector Pumps): این نوع پمپ‌ها از دستگاه‌هایی به نام "بنزینی" برای ایجاد جت جریان مایع استفاده میکنند. این دستگاه‌ها معمولاً با هوا یا گاز تغذیه میشوند و به وسیله‌ی آنها جریان مایع ایجاد میشود.
مزایای پمپ‌های جت توربینی شامل عملکرد ساده و بدون نیاز به قطعات متحرک زیاد، قابلیت جابه‌جایی مایعات خوراکی یا حاوی ذرات جامد، و مقرون به صرفه بودن در برخی کاربردها است. این پمپ‌ها در کاربردهایی مانند جابه‌جایی مایعات خوراکی، انتقال مواد شیمیایی، انتقال فاضلاب، و کاربردهای صنعتی دیگر استفاده میشوند.
پمپ‌های توربینی (Turbine Pumps) یک نوع پمپ دینامیکی هستند که برای جابه‌جایی مایعات با استفاده از پره‌های دورانی (توربین‌ها) به کار می‌روند. این پمپ‌ها جزو پمپ‌های دینامیکی به شمار می‌آیند که به وسیله‌ی حرکت دورانی پره‌ها جریان مایع را ایجاد میکنند و مایع را از مکان به مکان دیگر منتقل میکنند.
عملکرد پمپ‌های توربینی به این صورت است:
پره‌های توربین: در داخل پمپ، یک یا چند پره توربین به سرعت دورانی می‌گردند. این پره‌ها با ایجاد جریان مایع، فشار را افزایش داده و مایع را جابه‌جا میکنند.
ورودی مایع: مایع وارد پمپ از طریق ورودی خاصی به نام "سر" میشود.
خروجی مایع: جریان مایع از طریق پره‌ها افزایش یافته و از سمت خروجی پمپ خارج میشود.
پمپ‌های توربینی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
پمپ‌های توربوپمپ (Centrifugal Turbine Pumps): در این نوع پمپ‌ها، پره‌ها به شکل پره‌های پمپ‌های سانتریفیوژی طراحی شده‌اند. این پمپ‌ها برای جریان‌های با فشارهای نسبتاً پایین مناسب هستند.
پمپ‌های جت (Jet Turbine Pumps): در این نوع پمپ‌ها، جریان مایع ورودی با استفاده از جت‌ها به سرعت افزوده شده و جریان مایع را در پمپ تشکیل می‌دهد. این نوع پمپ‌ها معمولاً در کاربردهای خاصی مانند جابه‌جایی مایعات خوراکی یا در سیستم‌های تزریق آب به کار می‌روند.
مزایای پمپ‌های توربینی شامل کارایی بالا، عملکرد پایدار در فشارهای بالا، قابلیت کنترل دبی و فشار، و مناسب برای مایعات با دبی بزرگ و فشارهای بالا است. این پمپ‌ها در بسیاری از صنایع از جمله نفت و گاز، شیمی، پتروشیمی، تولید برق، تصفیه آب، و بسیاری کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پمپ های سانتریفیوژی و جابجایی مثبت تفاوت های زیادی با هم دارند. برای اطلاع از این تفاوت ها به مقاله تفاوت پمپ های سانتریفیوژ و پمپ های جابجایی مثبت مراجعه کنید.
پمپ‌های گریز از مرکز (Centrifugal Pumps) یکی از نوع‌های پمپ‌های دینامیکی هستند و برای جابه‌جایی مایعات با استفاده از ایجاد جریان گریز از مرکز به کار می‌روند. این پمپ‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین نوع‌های پمپ‌ها در صنعت و کاربردهای مختلف به‌کار می‌روند. انواع مختلف پمپ‌های گریز از مرکز شامل:
پمپ‌های سانتریفیوژ تک‌پره (Single-Stage Centrifugal Pumps): در این نوع پمپ‌ها، یک پره توربینی دورانی وجود دارد که مایع را از ورودی به سمت خروجی جابه‌جا میکند. این پمپ‌ها معمولاً برای جریان‌های با فشارهای نسبتاً پایین مناسب هستند.
پمپ‌های سانتریفیوژ چند‌پره (Multi-Stage Centrifugal Pumps): این نوع پمپ‌ها دارای چندین پره توربینی مرتبه‌ای هستند که به صورت سری به هم وصل شده‌اند. این ساختار به پمپ‌ها امکان افزایش فشار را می‌دهد و برای جریان‌های با فشارهای بالا مناسب است.
پمپ‌های سانتریفیوژ عمودی (Vertical Centrifugal Pumps): این پمپ‌ها دارای محور عمودی برای جریان مایع هستند و به‌طور معمول در مواردی مانند تخلیه مخازن، انتقال آب، و کاربردهای صنعتی و آبیاری استفاده میشوند.
پمپ‌های سانتریفیوژ افقی (Horizontal Centrifugal Pumps): این نوع پمپ‌ها محور افقی برای جریان مایع دارند و معمولاً در صنایع مختلف از جمله صنعت‌های شیمی، پتروشیمی، نفت و گاز، آب و فاضلاب، و تصفیه آب استفاده میشوند.
پمپ‌های سانتریفیوژ خوراکی (Semi-Open Impeller Centrifugal Pumps): در این نوع پمپ‌ها، پره توربینی بخشی باز است و به مایع اجازه می‌دهد به آسانی از ورودی به خروجی جریان پیدا کند. این پمپ‌ها معمولاً برای مایعات حاوی ذرات جامد استفاده میشوند.
مزایای پمپ‌های گریز از مرکز شامل ساختار ساده، عملکرد پایدار در فشارهای بالا، توانایی کنترل دبی و فشار، کارایی بالا، و چرخش ایمن در دبی‌های مختلف است. این پمپ‌ها در بسیاری از صنایع از جمله نفت و گاز، شیمی، پتروشیمی، تولید برق، تصفیه آب، و بسیاری کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تولیدکنندگان مختلف در سراسر جهان پمپ‌های مختلف را تولید میکنند. این شرکت‌ها به اندازه‌ها، تخصص‌ها و بازارهای مختلف فعالیت دارند. در زیر، نمونه‌هایی از شرکت‌های برتر و معروف در زمینه تولید پمپ‌ها آورده شده است:
گرانفوس (Grundfos): شرکت گراندفوس دانمارک یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پمپ‌ها در جهان است و محصولات خود را در بیش از 60 کشور به بازار عرضه میکند.
ویلو (Wilo): شرکت ویلو آلمان در تولید پمپ‌ها و تجهیزات مرتبط با آب و فاضلاب فعالیت دارد.
زیمنس (Siemens): علاوه بر فعالیت‌های گسترده در بسیاری از صنایع، زیمنس نیز در تولید پمپ‌های صنعتی و تجهیزات مرتبط فعالیت دارد.
کا اس ب (KSB): شرکت KSB آلمان یکی از پیشروهای تولید پمپ‌های صنعتی، تجهیزات هیدرولیکی و موتورهای الکتریکی است.
ایتا (ITT Goulds Pumps): این شرکت آمریکایی نیز در تولید پمپ‌های مختلف فعالیت دارد و برند گولدز پمپ (Goulds Pumps) را به خود اختصاص داده است.
ویکو (Weir Group): شرکت ویکو یک شرکت بریتانیایی است که در تولید پمپ‌ها و تجهیزات مرتبط با صنایع مختلف فعالیت دارد.
سولزر (Sulzer): این شرکت سوئیسی در تولید پمپ‌ها، توربین‌های هیدرولیکی و تجهیزات مرتبط با صنایع مختلف فعالیت دارد.
ابارا (Ebara): شرکت ابارا ایتالیا در تولید پمپ‌های صنعتی و کشاورزی متخصص است.
آندریتز (Andritz): شرکت آندریتز اتریشی در تولید پمپ‌ها، توربین‌های هیدرولیکی و تجهیزات صنعتی فعالیت دارد.
این تنها چند نمونه از تولیدکنندگان معروف در زمینه تولید پمپ‌ها هستند. هر کدام از این شرکت‌ها دارای تخصص‌ها و محصولات متنوعی در انواع پمپ‌ها و کاربردها هستند. انتخاب تولیدکننده مناسب برای نیازهای خاص شما و ویژگی‌های مورد نظر شما مهم است.
